ยารักษาใจ - ฉบับที่ ๙๕
ผ่าตัดดวงตา
เพื่อระลึกถึงความสำคัญของนักวิทยาศาสตร์ท่านหนึ่ง
มีนามว่า อัล ฮาเซม (Alhazem) และให้คำจำกัดความสั้นๆ
เพื่อยกย่องนักวิทยาศาสตร์ที่มีชีวิตอยู่ในช่วงปี ค.ศ. 965-1039
ท่านนี้ด้วยคำว่า "FATHER OF OPTICS"
คุณเห็นอะไรจากแสตมป์ ๔ ดวงนี้คะ? :)
ได้ยินเสียงประท้วง ว่าจู่ๆก็มาถาม ไม่บอกใบ้อะไรให้เลย
ถ้าอย่างนั้นมาฟังที่มาที่ไปกันก่อนค่ะ :)
อัล ฮาเซม เกิดมาในยุคสมัยที่คำสอนของยูคลิดและปโตเลมีคงความรุ่งเรืองมานับพันปี
ชาวกรีกสมัยนั้นเชื่อตามคำสอนของยูคลิดและปโตเลมีว่าการมองเห็นวัตถุใดๆ มาจาก
การที่ตาของมนุษย์ส่งแสงออกไปยังวัตถุนั้นๆ ตรรกะของปราชญ์ ๒ ท่านนี้หาคำรับรองได้ง่าย
ก็ในเมื่อมนุษย์หันดวงตาไปมองวัตถุใด วัตถุนั้นก็จะปรากฏรูปร่างชัดในมโนสำนึก
อัล ฮาเซมคัดค้านว่าไม่ใช่ แสงเกิดจากที่กำเนิด กระทบวัตถุ แล้วสะท้อนเข้าตาต่างหาก
ความรู้ที่มาจากตรรกะและความสละสลวยของการใช้เหตุผลถูกคัดค้านด้วยการทดลอง
อัล ฮาเซม ใช้ห้องมืดที่เจาะรูเล็กๆ ไว้ แล้วแขวนโคมไฟ 5 ดวงไว้ด้านนอกของห้องมืด
เมื่อมองเข้าไปในห้อง จะมีลำแสง 5 เส้นเดินทางเป็นเส้นตรงเข้ามาในห้อง ด้วยทิศทางต่างกัน
ไม่ได้มารวมกันเป็นหนึ่งเดียว อัล ฮาเซม แสดงให้เห็นถึงการทำงานของดวงตาคนเรา
แสงจากวัตถุเข้ามาสู่ตาของมนุษย์ต่างหาก ไม่ใช่ตาของมนุษย์ส่งแสงออกไป
ดังเช่นที่ยูคลิดและปโตเลมีเคยสอนไว้ อัล ฮาเซมจึงกลายเป็นผู้ล้มทฤษฎี
ที่เชื่อกันมานับพันปีของนักปราชญ์กรีกผู้ยิ่งใหญ่ด้วยการทดลองเล็กๆนี้อย่างน่าทึ่ง
ชาวปากีสถานจึงยกย่องให้อัล ฮาเซมเป็นมนุษย์คนแรกของโลกที่เปลี่ยนวิชาฟิสิกส์
จากการใช้ปรัชญาคิดเพียงอย่างเดียวมาเป็นการทดลองด้วยประการฉะนี้
ถามใหม่ว่า คุณเห็นอะไรจากแสตมป์ ๔ ดวงนี้คะ? 
คำตอบเริ่มทยอยมา...
บางคนตอบว่า ก็เห็นวงกลมดำๆดวงหนึ่งแล้วมีเส้นตรงมาตัด
บางคนตอบว่า เห็นการทำงานของดวงตาเวลาที่แสงมากระทบ
บางคนยังนั่งหลังห้อง ไม่ยอมตอบคำถาม แต่แอบนึกในใจว่า
ก็เห็นแสงสีกระทบกันแล้วมาสะท้อนเข้าตาเราอย่างไรล่ะ
ปิ๊งป่อง!
คนนึกในใจตอบถูกต้องค่ะ
อันที่จริง หากอัล ฮาเซมใช้ทฤษฎีปรองดองกับปโตเลมีกว่านี้อีกสักนิด
มีที่ปรึกษาเป็นบิดาแห่งการแพทย์อย่างฮิปโปเครตีสเสียหน่อย
เอาศาสตร์ทั้งหลายมาเชื่อมโยงกัน อาจให้คำอธิบายได้ใหม่ว่า
การมองเห็นเกิดจากสายตาของมนุษย์เบนไปกระทบเข้ากับแสงสะท้อน
จากวัตถุที่ได้รับแสงจากแหล่งกำเนิด และการแปรผลถูกส่งจากตาไปยังสมอง
ให้เกิดการแปลผลว่า วัตถุนี้มีอยู่ มีรูปพรรณสัณฐานเช่นไร ทำให้เกิดการบัญญัติ
รัก ชอบ ชัง ในรูปวัตถุต่างๆ ตามมา
และถ้าเราสามารถพานักวิทยาศาสตร์ นักปรัชญา นักการแพทย์เหล่านี้
ไปพบกับพระพุทธเจ้าได้ ทฤษฎีทั้งหลายอาจถูกลบล้างไปทั้งหมด
ทฤษฎีของพระพุทธเจ้าเป็นอย่างไร เราคงยังไม่มีเวลาพูดคุยกันมากนัก
วันนี้เราแค่มาผ่าตัดตากันเฉยๆนี่คะ :) ได้ผลหรือเปล่าก็ไม่รู้
ยังจำคำตอบเมื่อตอนมองแสตมป์เมื่อครู่ได้ใช่ไหมคะ
ทีนี้ลองหันไปมองภาพเหตุการณ์บ้านเมืองที่ปรากฏในเวลานี้ดูค่ะ
ปโตเลมีจะบอกว่า ตาคุณได้ส่องแสงไปยังเหตุการณ์นั้นๆแล้ว
อัล ฮาเซมจะบอกว่า แสงสะท้อนจากวัตถุได้มากระทบตาของคุณแล้วล่ะ
ฮิปโปเครตีส(คนนี้โผล่มาจากไหน) จะบอกว่า สมองคุณกำลังเริ่มทำงาน
และไม่ว่าคุณหันไปมองแล้วจะตอบสนองอย่างไร
พระพุทธเจ้าบอกมานานกว่าสองพันห้าร้อยปีว่า
ให้ดูกาย เวทนา จิต ธรรม
เปิดผ้าพันแผลที่ปิดตาออกไป
ลืมตาอีกครั้ง คราวนี้ คุณเห็นอะไรคะ?
?
