Print

ยารักษาใจ - ฉบับที่ ๑๙๖

ตามรอยพระศาสดา : ตอนที่ ๔ ป่าชุมนุมฤๅษีกับที่อโคจร

wilasinee2
โดย Nat Wimuttisuk
 

 

 

heal 

เคยได้ยินคำว่าที่อโคจรไหมครับ
สมัยที่ยังเป็นเด็กนักเรียนผู้เขียนพอจะเคยได้ยินคำว่าสถานที่ “อโคจร”มาบ้าง
สารภาพกันตามตรงครับว่าสมัยยังเป็นเด็กอยู่นั้นเคยไม่เข้าใจ
ว่าสถานที่แบบไหน จึงเรียกว่า “อโคจร”
ผู้ใหญ่บางคนบอกว่าที่อโคจรคือสถานที่ที่มี “อบายมุข”
สถานที่ที่มีการพนัน สถานที่กินเหล้าเมายา สถานที่เที่ยวกลางคืนทั้งหลาย
ล้วนจัดเป็น “ที่อโคจร” ทั้งสิ้น
จำได้ว่าสมัยยังเป็นเด็ก ผมเข้าใจนิยามเรื่องที่อโคจรได้ไม่ชัดเจนนัก
รวมความก็เลยแปลเอาเองว่า “ที่ที่ไม่ควรไป”
แปลอีกทีง่ายๆว่า คนดีเขาไม่ไปกันนั่นเองครับ

* •..,..,..• * * •..,..,..• * * •..,..,..• ** •..,..,..• *

เรื่องสถานที่อโคจรยังค้างอยู่ในหัวของผู้เขียนจนโต
พอได้เรียนภาษาบาลีง่ายๆ ก็แปลเล่นๆเอาเองว่า
โคจร น่าจะมาจาก โค(วัว) +จร(เที่ยวไป)
อโคจร จึงครแปลว่า อ(ไม่มี)+ โค(วัว) + จร(เที่ยวไป)
ที่อโคจรจึงแปลเอาสนุกตามใจผู้เขียนว่า
สถานที่ที่แม้แต่วัวยังไม่ไปเที่ยวเลย (ฮา)

* •..,..,..• * * •..,..,..• * * •..,..,..• ** •..,..,..• *

ถึงแม้แปลได้อย่างนั้นก็ยังสงสัยไม่หายครับ
ว่าทำไมศัพท์คำนี้ต้องเปรียบเทียบการกระทำของคนกับวัวด้วย
จนกระทั่งมาถึงอินเดีย
ที่ที่มีวัวอยู่...

อยู่ในทุ่งหญ้า(อันนี้ไม่แปลก)
อยู่กลางถนนและสี่แยก (อันนี้เริ่มๆแปลก)
อยู่ในบ้าน และอยู่ห้องเดียวกับเจ้าของบ้าน (อันนี้สำหรับผู้เขียนนับว่าแปลกตามาก)
ที่นี่มีวัวอยู่แทบทุกหนทุกแห่ง

นั่นหมายความว่าอะไรรู้ไหมครับ
ที่ไหนที่แม้แต่วัวยังไม่ไป สถานที่นั้นต้องแย่มากๆ เพราะวัวมันไปได้แทบจะทุกที่นั่นเอง

* •..,..,..• * * •..,..,..• * * •..,..,..• ** •..,..,..• *

ถัดจากการขับรถฝ่าเมืองที่เต็มไปด้วยฝูงวัว
ในที่สุดผู้เขียนก็เดินทางมาจนถึงสถานที่ที่มีชื่อว่า
“ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน” ในเมืองสารนาท
หรือเรียกอีกอย่างว่า “ป่าอันเป็นที่ชุมนุมของฤๅษี”

* •..,..,..• * * •..,..,..• * * •..,..,..• ** •..,..,..• *

ณ ป่าแห่งนี้ พระศาสดาเคยเทศนาเกี่ยวกับที่ “อโคจร” ของผู้แสวงหาความพ้นทุกข์

ทรงเทศนาถึง “เส้นทางที่สาวกของพระองค์ไม่ควรดำเนินไป”
อันมีด้วยกันสองเส้นทางคือ"กามสุขัลลิกานุโยค" และ "อัตตกิลมถานุโยค"

"กามสุขัลลิกานุโยค" คือการหมกมุ่นอยู่ในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส
และความตรึกนึกอันเป็นไปในทางน่าติดใจ
ทรงกล่าวว่าความสุขในกามทั้งหลาย เป็นธรรมอันเลว
เป็นของชาวบ้านเป็นของปุถุชน ไม่ใช่ของพระอริยะ
ไม่ประกอบด้วยประโยชน์

ส่วน "อัตตกิลมถานุโยค" คือการทรมานตนทั้งทางกายและทางใจ
ให้ลำบากโดยเปล่าประโยชน์นั้น
ทรงกล่าวว่าเป็นความลำบาก ไม่ใช่ของพระอริยะ
ไม่ประกอบด้วยประโยชน์เช่นกัน

จากนั้นจึงทรงแสดงธรรมว่าด้วย อริยสัจ
คือแสดงธรรมเกี่ยวกับทุกข์ และอาการแสดงของทุกข์
แสดงเหตุแห่งทุกข์ แสดงความดับสนิทแห่งทุกข์
และสุดท้ายทรงแสดงอริยมรรคมรรคมีองค์แปด
อันเป็นทางที่สาวกทั้งหลายควรดำเนินไป

* •..,..,..• * * •..,..,..• * * •..,..,..• ** •..,..,..• *

ออกจากเมืองเมืองสารนาท ผู้เขียนตั้งใจว่า
ในทางธรรม จะไม่ไปในทางที่พระศาสดาบอกว่าไม่ควรไป
อันได้แก่ "กามสุขัลลิกานุโยค" และ "อัตตกิลมถานุโยค"

ในทางโลก จะไม่ไปสถานที่อโคจร
อันได้แก่ที่เล่นการพนัน ผับ บาร์
ตลอดจนสถานที่เที่ยวกลางคืนทั้งหลาย
ก็ขนาดวัวยังไม่ไป แล้วผู้เขียนจะไปทำไมกัน
เจริญในธรรมนะครับ

* •..,..,..• * * •..,..,..• * * •..,..,..• ** •..,..,..• *