ดังตฤณวิสัชนา ฉบับเปิดกรุ - ฉบับที่ ๓๑๗

นิโรธในอริยสัจกับนิโรธสมาบัติแตกต่างกันอย่างไร

ถาม – นิโรธในอริยสัจกับนิโรธสมาบัติ และเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน
มีความแตกต่างกันอย่างไรคะ

ตอบ - นิโรธ ก่อนอื่นเลยนะครับ ก็ที่พระพุทธเจ้าท่านตรัสไว้นะ
เป็นธรรมชาติชนิดหนึ่งที่มีอยู่ จริงๆ แล้วก็คือนิพพานนั่นเอง
แต่ว่ามาใช้ในเรื่องเกี่ยวกับฌาน เพื่อให้เข้าใจง่ายว่ามันเป็นการดับ
ดับคือความหมายเนี่ย ดับเนี่ยไม่ใช่ดับสูญนะ
แต่ว่าไม่มีสัญญาเลยทีเดียว ไม่มีการเสวยเวทนานะครับ

ตัวเนวสัญญานาสัญญายตนะ
เหมือนกับจะมีก็ไม่ใช่ จะไม่มีก็ไม่เชิงนะ ตัวสัญญาเนี่ย
แต่ว่าในความเป็นนิโรธเนี่ยคือดับเลย สัญญากับเวทนาดับ
แล้วพระพุทธเจ้าเคยตรัสไว้ว่าถ้าธรรมชาติชนิดนี้ไม่มีอยู่ คือไม่มีนิโรธ
ก็ไม่สามารถที่จะเข้าสมาบัติกันได้นะ ไม่มีทางที่จะเข้าสมาบัติกันได้
ที่เป็นสมาบัติเหนือไปกว่าเนวสัญญานาสัญญายตนะนะครับ
แต่เพราะความเป็นนิโรธมีอยู่
เนี่ยคือธรรมชาติของนิพพานนั่นเองมีอยู่นะ
จึงเข้านิโรธสมาบัติกันได้

ตัวการดับสัญญา ตัวการไม่เสวยเวทนาเนี่ยเป็นอย่างไร
พระอรหันต์กับพระอนาคามีท่านรู้นะ
เป็นอภิสิทธิ์เฉพาะของอริยบุคคลชั้นสูงนะครับ
ไม่ใช่สิ่งที่เราจะไปคะเนกันได้ หรือว่าคาดเดากันนะ
ว่าการดับสัญญาแล้วก็การไม่เสวยเวทนาเนี่ยเป็นอย่างไรนะครับ