ดังตฤณ วิสัชชนา ฉบับเปิดกรุ - ฉบับที่ ๒๙๐

จะมั่นใจได้อย่างไรว่าดูจิตตัวเองได้ถูกต้อง

ถาม – ในการปฏิบัติธรรม เราจะมั่นใจได้อย่างไรว่าดูจิตตัวเองได้ถูกได้ตรง
โดยไม่มีการคิดเข้าข้างตัวเองเลยคะ

ตอบ – เอาง่ายๆ อย่างนี้ก่อนก็แล้วกัน อย่าเพิ่งไปดูจิต
ดูให้ได้ก่อน ตัดสินให้ถูกก่อนนะ
ว่าตอนนี้เรากำลังหายใจเข้าหรือหายใจออกอยู่
ถ้าหากว่าเราสามารถบอกได้ถูก
ว่าขณะนี้หายใจเข้าหรือหายใจออกอยู่
เราก็จะสามารถตัดสินได้เช่นกัน
ว่าขณะนี้เรามีความพอใจหรือไม่มีความพอใจกับลมหายใจในระลอกนั้นๆ

ถ้าหากว่ามีความพอใจ
มันก็แปลว่าหายใจเข้าแล้วมีความสุข หายใจออกแล้วมีความสุข
แต่ถ้าหากว่าหายใจเข้าอึดอัด หายใจออกอึดอัด
ด้วยความคิดเพ่งมากเกินไป หรือว่าบังคับตัวเองมากเกินไป
ก็ให้มองก็ให้รู้ว่าลมหายใจนั้นนำความทุกข์มาสู่ตัวเรานะครับ

ถ้าหากว่าเห็นความสุขเห็นความทุกข์ อันเกิดจากลมหายใจเข้าออกได้
เราจะเริ่มมีความสามารถที่จะมองอะไรละเอียดอ่อนหรือประณีตยิ่งกว่านั้น
คือสภาพจิตใจที่มันมีความฟุ้งซ่านหรือมันมีความสงบ
โดยทั่วไปถ้าหากว่าหายใจเข้ามีความสุข หายใจออกมีความสุข
จิตจะกระเดียดไปในทางมีความประณีต มีความสงบ

แต่ถ้าหากว่าหายใจเข้า หายใจออก
มีความรู้สึกเป็นทุกข์ มีความอึดอัด
ตรงนั้นก็จะสามารถเห็นเข้าไปว่าจิตมีความฟุ้งซ่าน
จิตมีความรู้สึกกระสับกระส่าย
นี่แหละตรงนี้แหละ มันจะสามารถเห็นได้ชัดๆ แน่ๆ เลย
ว่าถูกต้องแน่นอน ถูกต้องตรงตามภาวะแน่นอน ไม่ผิดแน่นอน
แต่ถ้าขึ้นมาอยู่ๆ ไปดูจิตเลย ไปดูสภาพว่าตอนนี้กำลังเป็นอย่างไร
มันก็เกิดความสงสัยกันขึ้นมากันทุกรายนั่นแหละ
เอาตามลำดับของสติปัฏฐาน
ที่พระพุทธเจ้าประทานแนวทางไว้จะดีกว่านะครับ