ดังตฤณวิสัชนา ฉบับเปิดกรุ - ฉบับที่ ๑๙๖

ถาม - ควรเดินจงกรมก่อนนั่งสมาธิหรือไม่

ตอบ - ทั้งการนั่งสมาธิและการเดินจงกรมมีจุดมุ่งหมายเหมือนกันหลายๆประการเช่น

- ต้องการความสงบตั้งมั่น ผ่องใสของจิต
กำจัดความยินดีในกาม ความพยาบาท ความหดหู่ง่วงงุน ความฟุ้งซ่านรำคาญใจ
รวมทั้งความสงสัยลังเลประการต่างๆในทางภาวนา
- เตรียมจิตให้มีคุณภาพพร้อม มีความเห็นกระจ่างชัดตรงตามจริง
มีความเป็นกลาง เพียงพอที่เมื่อน้อมสติพิจารณาสภาพปัจจุบันของกายใจแล้ว
จะเห็นความเกิดดับ (เห็นโดยความไม่เที่ยง)
หรือเห็นอาการประชุมกันด้วยองค์ประกอบต่างๆ (เห็นโดยความเป็นอนัตตา)

อย่างไรก็ตาม นอกจากประเด็นหลักที่เหมือนกันแล้ว
ยังต้องคำนึงถึงความเป็นจริงด้านที่แตกต่างกันเช่น
- การนั่งหลับตาทำสมาธิจะมุ่งเอาความสงบภายในที่ตั้งมั่นเป็นหนึ่ง
จับอารมณ์เดียวโดยไม่วอกแวกไปไหน ไม่เปิดโอกาสให้ผัสสะกระทบใดๆเข้ารบกวน
อย่างมากก็มีเพียงประสาทหู ที่ปิดไม่ได้ ซึ่งก็มักหาทางออกกันด้วยการไปนั่งในที่เงียบสงบวิเวก
- การเดินจงกรมจะมุ่งเอาความรู้ตัวขณะเคลื่อนไหว ผ่านการรู้เท้ากระทบเป็นจุดศูนย์กลาง
เมื่อรู้ตัวทั่วพร้อม เห็นกายทั่วชัด ย่อมยกข้อธรรมเช่นขันธ์ ๕ อายตนะ ๖ ขึ้นพิจารณา
โดยยืนพื้นอยู่บน "สติเห็นจริง" ในบัดนั้น

ในเมื่อสมาธิเอาสติขณะนิ่ง และจงกรมเอาสติขณะเคลื่อนไหว
ทั้งสองจึงเสริมกันให้เกิด "สติครบวงจร" ไม่ควรละสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
จะเริ่มจากอันใดก็ได้ ตามที่เหมาะกับสภาพจิต หรืออัธยาศัยของแต่ละคน
เช่นถ้าฟุ้งมาก ให้นั่งหลับตา ก็ยิ่งเจอแต่ความฟุ้งเข้าไปใหญ่
สู้เดินจงกรมเอาสติรู้เท้ากระทบเป็นหลักเสียก่อนจะดีกว่า

ถ้าดูจากลำดับของสติปัฏฐานสูตร ก็จะเห็นว่าพระพุทธองค์ให้ "นั่งดูลมหายใจ" ก่อน
ซึ่งเมื่อต่อยอดเป็นการเดินจงกรมแล้ว การจงกรมนั้นย่อมเพียบพร้อมด้วยคุณภาพรู้ชัด
เนื่องจากจิตจับของละเอียดเช่นลมหายใจ มีความรวมนิ่งแล้ว
ย่อมเปลี่ยนมารู้ของหยาบกว่ากันเช่นเท้ากระทบพื้นด้วยความง่ายดาย ชัดเจน

ลองพิจารณานะครับ

ที่มา http://www.larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/003674.htm?1#1