เพื่อนธรรมจารี - ฉบับที่ ๑๓๖

มันมาอีกแล้ว

งดงาม
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

มันมาอีกแล้วล่ะ ... “มัน” ในที่นี้ ไม่ใช่มันเทศ หรือมันสำปะหลังนะครับ
แต่ผมตั้งใจหมายถึง “ช่วงเวลาส่งท้ายปีเก่าและต้อนรับปีใหม่” นั่นเอง
บางท่านอาจจะรู้สึกทำนองว่า “อะไรกัน ผ่านไปแป๊บเดียว จะปีใหม่อีกแล้วเหรอ”
และก็อาจจะรู้สึกว่าเวลาชีวิตได้ผ่านไปอย่างรวดเร็วเสียเหลือเกิน
หากท่านใดรู้สึกเช่นนั้นแล้ว ก็พึงระลึกว่าเวลาชีวิตเรานี้สั้นนัก เราไม่ควรประมาท
ไม่ควรปล่อยเวลาให้ผ่านเลยไปอย่างไร้ประโยชน์
แต่ควรนำเวลาชีวิตที่เหลืออยู่นั้น มาสร้างประโยชน์แก่ตนเองและผู้อื่น

บางท่านอาจจะมองว่าวันปีใหม่ที่ผ่านมาในแต่ละปีนั้น ไม่ใช่วันเดียวกันหรอกนะ
ยกตัวอย่างเช่น วันปีใหม่ ๒๕๕๕ กับวันปีใหม่ในปีอื่น ๆ ก่อนหน้านี้ ก็เป็นคนละวันกัน
แม้เราจะสมมุติเรียกว่าเป็นวันปีใหม่เหมือนกัน แต่อันที่จริงแล้ว ก็ไม่ใช่วันเดียวกัน
เสมือนกับคำกล่าวที่ว่า คนเราไม่สามารถข้ามแม่น้ำเดียวกันได้สองหน
เพราะว่าเมื่อไรก็ตามที่เราได้ข้ามแม่น้ำนั้นผ่านไปแล้ว
แม่น้ำที่เราข้ามนั้นก็จะไหลไป เปลี่ยนแปลงไป แตกต่างไป
ก็จะไม่ใช่แม่น้ำเดียวกันอีกต่อไป เสมือนกับแต่ละวันซึ่งผ่านไปตามกระแสกาลเวลา
หากจะมองในมุมนี้ ก็จะเห็นได้ว่าทุกสิ่งทุกอย่างเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา
ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นอนิจจัง เสื่อมสลายไปตามกาลเวลา ไม่มีสิ่งใดคงทนถาวร
ก็ถือว่าเป็นมุมมองในเชิงธรรมะที่ได้ประโยชน์เช่นกัน

ในขณะที่บางท่านอาจจะรู้สึกว่ากว่าจะผ่านไปปีหนึ่ง ๆ นั้นช่างเหนื่อยยากเหลือเกิน
พอถึงช่วงส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ ก็ตั้งความคาดหวังว่าปีใหม่จะต้องดีกว่าปีก่อน
ซึ่งจริง ๆ แล้วก็ควรพิจารณาเป็นเรื่อง ๆ ไปนะครับว่าเรื่องใดที่จะดีกว่าเดิม
หากเป็นเรื่องที่เราทำอะไรไม่ดีไว้หรือยังทำอะไรบกพร่องอยู่ ก็ตั้งใจว่าจะต้องปรับปรุงให้ดี
หรือเป็นเรื่องที่เราตั้งใจพัฒนาตนเองไปในทางที่ดีขึ้น ก็ตั้งใจว่าจะต้องพัฒนาให้ดียิ่งขึ้นไป
เช่นนี้ก็สมควรคาดหวังไว้ว่าตั้งใจจะทำให้ดีขึ้นกว่าเดิม
แต่สำหรับบางท่านที่อายุเริ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ และสุขภาพเริ่มเสื่อมโทรมแล้ว
การจะไปคาดหวังว่าจะสุขภาพต้องดีกว่าปีก่อนนั้น อาจจะเป็นการฝืนความจริงของสังขารเรา
เราอาจจะตั้งใจได้ว่าจะลดละเลิกการทานอาหารที่ทำให้เสียสุขภาพ เราจะออกกำลังกายมากขึ้น
รักษาสุขภาพมากขึ้น แต่กระนั้นก็ตาม สุขภาพเราก็ย่อมจะเสื่อมถอยไปตามกาลเวลาอยู่ดี

ในช่วงเวลาต้อนรับปีใหม่ ก็มักจะมีการให้ของขวัญแก่กัน
เพื่อแสดงความระลึกถึง เพื่อส่งความสุข หรือเพื่อแสดงความขอบคุณ ฯลฯ
ของขวัญที่จะให้แก่กันนั้นก็พึงเลือกของที่เป็นประโยชน์ ไม่ผิดศีล
และไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ และครอบครัวของผู้รับนะครับ
ของบางอย่างนั้นมีราคาแพง และให้แล้วก็ยังเป็นโทษทั้งแก่ผู้ให้และผู้รับด้วย
ก็พึงต้องเลือกให้สิ่งที่สมควร โดยพิจารณาเหตุผล และศีลธรรมด้วย

แต่ทีนี้ เราให้ของขวัญคนอื่นแล้ว ก็อย่าลืมให้ของขวัญแก่ตนเองด้วย
บางท่านก็มัวแต่ห่วงกังวลเรื่องจะให้ของขวัญคนอื่น ๆ โดยไม่ได้สนใจตนเอง
ของขวัญแก่ตนเองก็คือการทำสิ่งดี ๆ ที่มีประโยชน์และเป็นบุญกุศลแก่ชีวิตตนเอง
อะไรก็ตามที่ไม่มีประโยชน์ และเป็นบาปอกุศลก็ควรจะลดละเลิก
ย่อมถือว่าการตั้งใจดังกล่าว และปฏิบัติตามนั้นก็เป็นของขวัญแก่ตนเองได้เช่นกัน
เช่น ให้ศีล สติ สมาธิ และปัญญา หรือให้ความรู้ทางธรรมแก่ตนเองเป็นของขวัญ เป็นต้น

ในช่วงเวลาส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่นี้ ชาวโลกส่วนใหญ่ก็มักจะเฉลิมฉลองกัน
แต่หากเราพิจารณาให้ดีแล้ว เวลาผ่านไปในแต่ละปี ก็เท่ากับว่า
เวลาชีวิตของเราผ่านไปอีกปีหนึ่ง หรือเวลาที่เหลือนั้นลดน้อยลงไปอีกปีหนึ่ง
กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือว่าเราใกล้ตายกันมากขึ้นอีกหนึ่งปีแล้ว แต่ชาวโลกก็เฉลิมฉลองกัน
ถามว่าหากจะไม่เฉลิมฉลองแล้ว ควรจะทำอะไรดีล่ะ
เห็นว่าก็ควรจะนำเวลามาทำประโยชน์ให้แก่ตนเองและผู้อื่นนะครับ
ยกตัวอย่างเช่น อาจจะนำเวลามาวางแผนชีวิต โดยพิจารณาทบทวนว่าปีที่ผ่านมานั้น
เราทำอะไรบกพร่องไปบ้าง ควรปรับปรุงแก้ไขตรงไหนบ้างไหม
สิ่งสำคัญ ๆ ในชีวิตที่สมควรจะทำนั้น เราได้ทำครบถ้วนเหมาะสมแล้วหรือยัง
ก็วางแผนชีวิตว่าจะทำอะไรต่อไปในอนาคต

ในช่วงส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ก็มักจะมีการติดไฟกลางคืนสวยงาม
และก็จะมีการยิงพลุหรือดอกไม้ไฟสวยงามในบางสถานที่นะครับ
เมื่อหลายปีก่อน ผมเองก็ชอบไปเดินถ่ายรูปไฟกลางคืน และถ่ายรูปดอกไม้ไฟ
ถ่ายไปได้สักสองหรือสามปี ผมก็เริ่มมีความรู้สึกว่า
รูปภาพสวย ๆ ทั้งหลายที่ได้ถ่ายไว้เป็นร้อย ๆ ภาพในอดีต ก็ไม่ได้ดูมีความหมายอะไรเท่าไร
เพราะแม้ว่าเราจะถ่ายไว้สวยงามเพียงใดมากมายเพียงใด แต่พอถึงช่วงเทศกาลปีใหม่แล้ว
รูปภาพเก่า ๆ ทั้งหมดนั้น ก็เป็นเพียงของสะสมเดิม ๆ เท่านั้น
โดยเราเองก็ต้องถูกกิเลสลากให้ออกไปถ่ายรูปใหม่ ๆ ในงานเทศกาลใหม่ ๆ ไม่รู้จักจบสิ้น

หลังจากได้มาศึกษาธรรมะมากขึ้น แทนที่ผมจะออกไปเดินถ่ายรูปกลางคืน
ผมก็เปลี่ยนมาอยู่บ้านกับพ่อแม่เพื่อข้ามพ้นปีเก่าด้วยกัน
หรือไม่ก็พาพ่อแม่ไปสวดมนต์ที่วัดในยามค่ำคืน ซึ่งเห็นว่าเป็นประโยชน์กว่า
ที่ผมจะมัวไปเดินเตร่นอกบ้าน เพื่อไปนับถอยหลังสิบถึงหนึ่ง
(โดยหลงคิดว่าได้นับเลขถอยหลังแล้วจะทำให้มีความสุข)
ผมก็กลับมาอยู่กับพ่อแม่ อยู่กับครอบครัวในช่วงเวลาข้ามพ้นปีใหม่

หลังจากนั้น ต่อมาเมื่อได้มาหัดเจริญสติตามแนวทางที่ครูบาอาจารย์สอน
เวลาที่ขับรถผ่านไปเห็นไฟกลางคืนสวยงาม และดอกไม้ไฟกลางคืนนั้น
กลับมองเห็นความสวยงามของไฟกลางคืน และดอกไม้ไฟแตกต่างออกไป
โดยความสวยงามของไฟกลางคืน และดอกไม้ไฟไม่ได้สวยงามแบบเดิมอีกแล้ว
แต่กลับเห็นว่าความสวยงามเหล่านั้นเป็นความรู้สึกที่เข้ามาสู่ในใจเราเพียงชั่วคราว

ยกตัวอย่างเช่น ดอกไม้ไฟนั้นยิงไปเพียงชั่วครู่ ก็หายไปหมดแล้ว
ความรู้สึกสวยงามหรือพอใจนั้นเกิดเพียงชั่วครู่ ก็หายไป
ซึ่งก็ต้องพยายามยื้อรักษาไว้ โดยเขาก็ยิงดอกไม้ไฟลูกต่อ ๆ ไป ยิงไปเรื่อย ๆ
เราเองก็มองดูดอกไม้ไฟไปเรื่อย ๆ พยายามยื้อรักษาความรู้สึกสวยงามนั้นไว้
แต่ท้ายที่สุด เราก็ต้องยอมรับความจริงว่า ดอกไม้ไฟลูกสุดท้ายก็ต้องหมด และก็ต้องดับ
ยิ่งไปกว่านั้นแล้ว ดูดอกไม้ไฟติดต่อกันหลาย ๆ ลูก ก็ย่อมรู้สึกเบื่อหน่าย
ไม่ได้รู้สึกสวยงามเหมือนที่ดูตอนแรกแล้ว
บางทีนะครับ ดูไปนาน ๆ แล้ว กลับจะรู้สึกว่า “เมื่อไรมันจะยิงหมดเสียทีนะ”

หากจะพิจารณาไฟกลางคืนที่เราเห็นว่าสวยงามก็ดี เราไปดูตอนแรกก็รู้สึกสวยงาม
แต่หากให้เราเดินดูไปเรื่อย ๆ ทั้งคืน มันก็ไม่ได้สวยตลอดแล้วล่ะ
หรือเราไปดูวันแรก ก็รู้สึกสวยงาม แต่ให้เราไปวันที่สอง วันที่สาม เราก็ไม่ได้อยากไปแล้ว
ความสวยงามของไฟกลางคืนก็ไม่เที่ยง และหายไปอย่างรวดเร็ว

ไม่แน่ใจว่าคุยกันอย่างนี้แล้ว จะทำให้บางท่านรู้สึกกร่อยลงสำหรับช่วงเทศกาล
ส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ที่จะมาถึงนี้หรือเปล่า แต่ก็แนะนำให้นำไปพิจารณาดูนะครับว่า
รู้สึกเหมือนกันหรือเปล่า หรือรู้สึกว่าน่าสนุกสนาน และเพลิดเพลินใจลดลงบ้างไหม

บางท่านอาจจะรู้สึกว่าในช่วงเทศกาลปีใหม่นั้นช่างสนุกสนานมากมาย
แต่พอหมดช่วงเทศกาล และเริ่มเปิดทำงานมาวันแรก ท่านก็ต้องไปทำงานอีกแล้ว
ใจอาจจะเริ่มรู้สึกเบื่ออีกแล้ว ความสนุกสนานทั้งหลายที่ได้เกิดขึ้นในช่วงเทศกาลนั้น
ก็ไม่เที่ยงแท้ยั่งยืน และสูญหายไปอย่างรวดเร็ว

หากจะมองวันสิ้นปีเก่า หรือวันปีใหม่ให้ดีแล้ว มันก็ไม่ได้แตกต่างจากวันอื่น ๆ หรอกครับ
มันก็เป็นเพียงกลางวัน และกลางคืนเหมือนกันนั่นเอง โดยก็มียี่สิบสี่ชั่วโมงเหมือนกัน
แต่ว่ามนุษย์เราก็กำหนดสมมุติบัญญัติกันว่าเป็นวันสิ้นปี และวันปีใหม่
จากนั้น มนุษย์เราก็กำหนดคุณค่าของมัน ให้ความสำคัญกับมัน
แล้วมันก็กลับมาผลักดัน และชี้นำความประพฤติของมนุษย์เราในแต่ละวันนั้น
ซึ่งก็เป็นเรื่องน่าแปลกนะครับที่มนุษย์กำหนดวันสิ้นปีและวันปีใหม่
หลังจากนั้น วันสิ้นปีและวันปีใหม่ก็กลับมากำหนดพฤติกรรมของมนุษย์ในวันนั้น ๆ

ถึงแม้จะเป็นสมมุติบัญญัติก็ตาม ก็พึงปฏิบัติต่อสมมุติบัญญัติอย่างถูกต้องนะครับ
โดยก็พึงนำสมมุติบัญญัติมาใช้ให้เป็นประโยชน์
เช่น นำเวลามาทบทวน และพิจารณาวางแผนปรับปรุงชีวิตตนเอง
หรือใช้เวลาไปทำประโยชน์อื่น ๆ เช่น ไปทำทาน ถือศีล ภาวนา ศึกษาธรรมะ ฯลฯ
ก็จะเป็นประโยชน์มากกว่าที่จะนำเวลาและเงินไปเลี้ยงฉลองอะไรวุ่นวาย
เพียงเพื่อสนองความต้องการความสนุกสนานที่จะผ่านไปอย่างรวดเร็วนั้น
หรือบางท่านอาจจะนำเวลามาน้อยใจนึกถึงใครบ้างคน
ทำให้ใจตนเองเศร้าหมองเป็นอกุศลอย่างไม่จำเป็น
เรื่องที่ไม่เป็นประโยชน์เหล่านั้นก็สมควรที่จะงดเสียเถิดครับ

พวกเราทุกท่านก็ไม่พึงประมาทครับ
เผื่อว่าเราไม่สามารถจะจบกิจในชาตินี้ได้ และต้องเดินทางไกลกันต่อไป
ก็พึงใช้เวลาสร้างบุญกุศล เตรียมตุนเสบียง และบารมีทั้งหลายติดตัวไว้ก่อน
ส่วนอะไรทั้งหลายที่ไม่ดี อะไรที่เป็นอกุศล ก็พึงลดละเลิกเสียทั้งหมด

เพื่อนธรรมจารีตอนนี้ก็เป็นตอนสุดท้ายของปี ๒๕๕๔ แล้ว
ในท้ายนี้ ก็ขอส่งท้ายปีด้วยการอวยพรให้ท่านผู้อ่านทุกท่านได้มีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง
เป็นสัมมาทิฏฐิ ได้มีโอกาสศึกษาธรรม ปฏิบัติธรรม
และบรรลุธรรมตามสมควรแก่ธรรมทุกท่านครับ