เพื่อนธรรมจารี - ฉบับที่ ๓๗๘

 งดงาม

  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

ด่าเพราะเข้าใจผิด

เมื่อกลางเดือนพฤษภาคม ๒๕๖๔ ที่ผ่านมา
หลายท่านอาจจะได้ทราบข่าวของหญิงท้องทิพย์รายหนึ่ง
ซึ่งกล่าวหาว่าโรงพยาบาลทำศพลูกตนเองหาย
และเรียกร้องให้โรงพยาบาลชดใช้เงินจำนวน ๕ แสนบาท
โดยได้มีการนำโลงศพขึ้นท้ายรถกระบะไปจอดที่ข้างโรงพยาบาล
เพื่อเรียกร้องหาศพของลูกชายที่เสียชีวิต และถ่ายทอดสดผ่านเฟซบุ๊กด้วย
ทำให้มีชาวเน็ตจำนวนมากได้แชร์ออกไปอย่างรวดเร็ว
แต่ต่อมากลับปรากฏว่าแท้จริงแล้ว หญิงคนดังกล่าวไม่ได้มีลูก
โดยเรื่องที่กล่าวหาว่าโรงพยาบาลทำศพลูกตนเองหายนั้นเป็นเรื่องโกหกทั้งหมด
https://mgronline.com/onlinesection/detail/9640000049478

ต่อมาหญิงท้องทิพย์ดังกล่าวพร้อมแฟนหนุ่มได้ออกมาแถลงข่าวขอโทษและยอมรับผิด
โดยในระหว่างที่แถลงข่าวนั้น แฟนหนุ่มก็ได้ประกาศขอเลิกกับหญิงคนดังกล่าวด้วย
ในขณะที่โรงพยาบาลก็อยู่ระหว่างพิจารณาแจ้งความดำเนินคดีเอาผิดกับ
หญิงท้องทิพย์ แฟนหนุ่ม และผู้ที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ดังกล่าวต่อไป
https://www.sanook.com/news/8386754/
เรียกได้ว่าหญิงท้องทิพย์ได้พาให้แฟนหนุ่ม และผู้ที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ดังกล่าว
รวมทั้งโรงพยาบาลต้องเดือดร้อนไปด้วย เพราะการกระทำของหญิงท้องทิพย์นั้น

ในข่าวดังกล่าว เราจะเห็นได้ว่าเป็นกรณีที่เกิดขึ้นบ่อยในสังคมปัจจุบัน
คือเป็นกรณีที่มีการให้ข่าวเท็จ (fake news) ทำให้เกิดความเสียหายแก่บุคคลอื่น
ปัญหาที่ตามมาก็คือ มีคนจำนวนมากที่หลงเชื่อข่าวเท็จ (fake news) นั้น
แล้วก็ไปด่าหรือตำหนิติเตียนบุคคลอื่นตามข่าวนั้นด้วย
ทั้งที่แท้จริงแล้ว บุคคลที่ถูกด่าหรือตำหนิติเตียนนั้นไม่ได้ทำอะไรผิดเลย
แต่เป็นความผิดของผู้ที่ปล่อยข่าวเท็จ (fake news)
และผู้ที่หลงเชื่อข่าวเท็จ (fake news) นั้นเอง

ทีนี้ หากเราไปด่าหรือหรือตำหนิติเตียนบุคคลที่ไม่สมควรตำหนิแล้ว
ก็ย่อมจะเป็นโทษหรือบาปอกุศลแก่เราเองครับ
โดยใน “โกกาลิกสูตร” (พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย
ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต)
พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอนว่า
“วาจาหยาบเช่นกับขวาน เกิดในปากของบุรุษแล้ว
เป็นเหตุตัดรอนตนเองของบุรุษผู้เป็นพาลผู้กล่าวคำทุพภาษิต
ผู้ใดสรรเสริญคนที่ควรนินทา หรือนินทาคนที่ควรสรรเสริญ
ผู้นั้นย่อมก่อโทษเพราะปาก ย่อมไม่ได้ความสุขเพราะโทษนั้น
การแพ้ด้วยทรัพย์เพราะเล่นการพนันเป็นโทษเพียงเล็กน้อย
โทษของผู้ที่ยังใจให้ประทุษร้ายในท่านผู้ปฏิบัติดีนี้แล เป็นโทษมากกว่า”
https://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=9435

ทีนี้ หากเราด่าหรือติเตียนผิดไป เพราะเราเข้าใจผิดแล้ว
ถามว่าจะเป็นข้อยกเว้นหรือข้ออ้างว่าไม่เป็นบาปอกุศลได้ไหม?
ตอบว่าอ้างไม่ได้นะครับ
ยกตัวอย่างเช่น สมมุติว่ามีพระภิกษุปฏิบัติชอบรูปหนึ่ง
และได้มีข่าวเท็จ (fake news) ว่าพระภิกษุรูปนั้นประพฤติไม่ชอบ
แล้วเราก็หลงเชื่อข่าวเท็จไปด่าหรือติเตียนพระภิกษุปฏิบัติชอบรูปนั้น
เพราะว่าเราเข้าใจผิดเอง เช่นนี้ก็ถือว่าเป็นบาปอกุศลของเราแล้ว
หรือยกตัวอย่างเช่น ในช่วงเวลาของการระบาดของไวรัส Covid-19 เช่นนี้
หากบุคคลากรทางการแพทย์ได้ปฏิบัติหน้าที่โดยชอบแล้ว
แต่เราเข้าใจผิดเองหรือไปหลงเชื่อข่าวเท็จ (fake news) ในบางเรื่อง
แล้วก็ไปด่าหรือติเตียนบุคคลากรทางการแพทย์ที่ปฏิบัติชอบนั้นแล้ว
ก็ย่อมเป็นบาปอกุศลแก่เราเองที่เข้าใจผิดแล้วไปด่าหรือติเตียนผิด ๆ
ซึ่งการเรานินทาคนที่ควรสรรเสริญนี้
ตามพระธรรมคำสอนเรียกว่า เป็นการก่อโทษเพราะปาก
เราย่อมไม่ได้ความสุขเพราะโทษนั้น
โดยเทียบกันแล้ว เสียทรัพย์เพราะเล่นการพนันยังเป็นโทษเพียงเล็กน้อย
แต่โทษเพราะปากนี้ ยังเป็นโทษมากกว่าครับ

อย่างไรก็ดี คนจำนวนมากในยุคโซเชียลมีเดียจะไม่ค่อยสนใจตรงนี้
จะหลงเข้าใจว่าเป็นสิทธิในการวิจารณ์หรือตำหนิติเตียน
โดยจะด่าหรือตำหนิติเตียนใครอย่างไรก็ได้
เมื่อด่าหรือติเตียนแล้ว ก็แล้วกันไป ไม่มีผลต่อเนื่องอะไร
ซึ่งเป็นความเข้าใจที่ผิดอย่างมากในแง่ของหลักกรรมครับ
เพราะว่าเมื่อด่าหรือติเตียนผิด ๆ แล้ว แม้ว่าจะเพราะเราเข้าใจผิดก็ตาม
ย่อมจะเป็นบาปอกุศลกรรมแก่เรา และย่อมจะก่อวิบากหรือผลแก่เราต่อไป

เช่นนี้แล้ว ในยุคที่มีข่าวเท็จ (fake news) มากมายกระจายในโซเชียลมีเดียนี้
เราพึงต้องรับฟังข่าวสารด้วยความระมัดระวัง
และไม่ควรหลงเชื่อข่าวเท็จ (fake news) โดยง่าย
โดยควรต้องใช้วิจารณญาณ และใช้ความขยันในการตรวจสอบข้อเท็จจริงก่อน
โดยที่เราไม่ควรรีบกระโจนเข้าไปร่วมวงด่าหรือติเตียนใคร
เราพึงระลึกว่า แม้เราจะด่าหรือติเตียนอย่างถูกต้องก็ตาม
ก็ไม่ได้แปลว่าเราจะได้บุญกุศลอะไร
(ในขณะเดียวกัน หากเรารับทราบข่าวสารแล้วมีโทสะ
แล้วก็ด่าหรือติเตียนบุคคลอื่นด้วยโทสะแล้ว เราก็ย่อมได้บาปอกุศล)
ในทางกลับกัน หากเราด่าหรือติเตียนผิด เพราะเราเข้าใจผิดแล้ว
เราย่อมจะได้บาปอกุศลจากการด่าหรือติเตียนผิดนั้น
ซึ่งพิจารณาแล้ว โอกาสที่จะได้บาปอกุศลมีมากกว่ามาก
ดังนั้นแล้ว เราพึงระมัดระวังในเรื่องนี้อย่างมากครับ