Print

ธนาคารความสุข - ฉบับที่ ๑๑๑

มิตรหรือศัตรู

astonโดย aston27

 

 

bank-111
(ขอบคุณภาพประกอบจากฝีมือคุณ SevenDaffodils ครับ)

ในชีวิตนี้ คุณมีมิตรหรือศัตรูมากกว่ากันครับ?
แล้วในบรรดามิตรที่มี เราแน่ใจได้ไหมว่า เขาจะไม่กลายเป็นศัตรูของเราเสียเอง 

ในนิยายหรือหนังหลายๆเรื่อง คนที่ทำร้ายกันได้มากที่สุด
ไม่ใช่ศัตรูหรือตัวร้ายที่ไล่ยิงกันอยู่หรอก
หากแต่เป็นคนที่เราเคยนึกว่าเป็นคนใกล้ตัว เป็นเพื่อนที่เราไว้ใจได้

เคยมีสำนวนว่า ศัตรูนั้นไม่น่ากลัวเท่ามิตรที่ไม่แท้
เพราะเรามักจะระวังและใส่ใจกับคนที่เราจัดหมวดว่าเป็นศัตรู
แต่เรามักจะละเลยหรือประมาทกับคนที่เราไว้ใจว่าเป็นมิตร

ตำราพิชัยสงครามของซุนวู มีประโยคหนึ่ง บอกว่า
รู้เขารู้เรา รบร้อยครั้งชนะร้อยครั้ง เคยได้ยินบ่อยๆใช่ไหมครับ
แต่ซุนวูเองก็เคยรบแพ้ ก็น่าจะแปลว่าการรู้เขารู้เรา มันไม่ใช่ทำได้ง่ายๆ

โดยเฉพาะเมื่อ “เขา” ที่ว่า เป็นคนที่เราคิดว่ารู้จักคุ้นเคยดีที่สุด
อย่าง “ตัวเราเอง” เป็นต้น

เคยรู้สึกว่าไม่เข้าใจตัวเองบ้างไหมครับ
เคยทำในสิ่งที่ตัวเองก็ไม่ได้ชอบหรืออยากทำบ้างหรือเปล่า
เคยรู้สึกว่าบางทีเราก็เหมือนเป็นคนแปลกหน้าสำหรับตัวเองรึเปล่า

ถ้าคำตอบของคุณคือ “เคย” นั่นแหละ คุณเคยเฉียดใกล้ธรรมะมาแล้ว
เพราะธรรมะคือธรรมชาติ ธรรมชาติก็คือความจริงของสิ่งทั้งหลาย

พระพุทธเจ้าท่านบอกว่าความจริงนั้นสิ่งที่เรียกว่าตัวเรา มันไม่มีหรอก
เพราะตัวตนไม่เคยมีในอดีต ไม่มีในปัจจุบัน และจะไม่มีในอนาคต
ไม่มีตัวตนในกายนี้ ในใจนี้ ไม่มีตัวตนนอกกายนี้ นอกใจนี้

พระอาจารย์ปราโมทย์เคยเล่าให้ฟัง เรื่องที่มีคนไปถามหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี ว่า
“หนูเกิดมาทำไม ทำไมหนูต้องเกิด” หลวงปู่ตอบว่า “เพราะไม่รู้”

ถามว่าไม่รู้อะไร... ตอบว่า... ไม่รู้ความจริง ว่าตัวตนไม่มี ไม่มี
หนู”

มีแต่อุปาทาน ความหลงสำคัญมั่นหมายผิดๆ ว่ามี
เพราะไม่รู้ว่า กายนี้ ใจนี้ มันไม่ใช่ตัว ไม่ใช่ตน
มันเป็นแต่ธาตุขันธ์มาประชุมรวมกัน
แล้วจิตเกิดสำคัญผิดว่า นี่แหละ “ตัวฉัน”

อ่านแล้วยังงงอยู่ ไม่เป็นไร ไว้วันหนึ่งเรียนวิปัสสนา หัดมีสติ
รู้กายรู้ใจไปเรื่อยๆ แล้วจะค่อยๆเข้าใจขึ้นตามลำดับเองนะครับ 

ดังนั้นศัตรูที่ใหญ่ยิ่งของมนุษย์และสัตว์ทั้งหลาย ก็คือความไม่รู้นี่แหละ
ความไม่รู้ แกมีชื่อภาษาแขกบาลีว่า อวิชชา
ตราบใดที่เรายังสงบเฮียอวิชชาขาใหญ่รายนี้ไม่ได้
ก็ยังจะต้องเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏกันไปไม่สุดสิ้น

เพราะยังต้องเกิด ก็จะต้องเจอศัตรูตัวใหญ่ของคนทั่วไป
ซึ่งก็คือความแก่ ความเจ็บ และความตาย ความพลัดพรากจากสิ่งที่รัก
การต้องเจอกับสิ่งที่ไม่รัก ไม่ชอบ ความโศกเศร้าร่ำไรรำพัน
ความไม่สบายกาย ความไม่สบายใจทั้งหลาย

เคยมีผู้รู้ท่านว่า ถ้าหากเอาชนะศัตรูไม่ได้แล้วไซร้
ก็จงเป็นมิตรกับศัตรูนั้นแทน
ในเมื่อเราไม่สามารถเอาชนะความแก่ ความเจ็บ ความตาย ฯลฯ ได้
สู้มาเป็นมิตรกับมันเสียไม่ดีหรือ

คนเราจะเป็นมิตรกับใคร ก็ควรแน่ใจว่ารู้จักเขาดีพอ
ถ้าศัตรูของเราคือสิ่งที่เรียกว่าความทุกข์แล้วไซร้
ก็จำเป็นอยู่ที่จะต้องเรียนรู้ทุกข์ให้แจ้ง ด้วยประการฉะนี้

ส่วนวิธีการเรียนรู้จัก “ทุกข์” ภาษาพระท่านเรียก “วิปัสสนา”
การเจริญสติ วิปัสสนา มีรายละเอียด มีหลักอย่างไร ผมจะไม่ขอพูดถึง

แค่อยากบอกว่าการเป็นมิตรกับความทุกข์นั้นสำคัญนัก
ยิ่งรู้จักทุกข์มากเท่าไหร่ ก็ขยับใกล้ความพ้นทุกข์มากขึ้นเท่านั้น

ไม่แน่ว่า วันหนึ่งเราอาจจะค้นพบว่าเพื่อนหรือมิตรที่ดีที่สุดของเรา
อาจไม่ใช่ความสุขแบบโลกๆที่เราเคยคิด
แต่คือสิ่งที่เราเคยนับเป็นศัตรู ได้แก่ความทุกข์นั่นเอง

สุขสันต์วันที่ยังมีทุกข์เป็นเพื่อนนะครับ