ธนาคารความสุข - ฉบับที่ ๑๙๖

มีในความไม่มี

โดย aston27

ถ้าหากจะมีใครสำรวจความเห็นของคนยุคนี้ว่า
อะไรคือปัญหาที่รบกวนจิตใจเขามากที่สุด แล้วรวบรวมผลที่ได้
เราอาจจะจัดอันดับสิ่งที่เป็นปัญหามากที่สุดได้นับสิบๆข้อ
แต่เมื่อจัดหมวดหมู่แล้ว ปัญหาของปุถุชนคนส่วนมากก็มีแค่ไม่กี่ข้อ

ในบทสวดมนต์ทำวัตรเช้าก็มีบอกว่า อัปปิเยหิสัมปะโยโคทุกโข
ปิเยหิวิปปะโยโคทุกโข ยัมปิจฉัง นะละภะติตัมปิทุกขัง นั่นคือ
การมีการพบเจอกับสิ่งที่ไม่ชอบไม่พอใจ การไม่มีไม่เจอสิ่งที่ชอบที่พอใจ
พูดอีกอย่างก็ได้ว่า ไอ้ที่อยากน่ะไม่ได้ แต่ที่ได้น่ะไม่อยาก

มีความจริงที่ประหลาดอย่างหนึ่งก็คือ เรามักจะคิดว่า
ถ้าอยากได้อยากมีอะไรแล้วได้สมอยาก เราจะมีความสุข
แต่ในความเป็นจริง เรารักสิ่งใดก็มักจะทุกข์ใจเพราะสิ่งนั้น
ต่อให้ยังไม่มี ยังไม่ได้ หรือมีแล้ว ได้มาแล้วก็ยังมีทุกข์ตามมา

คุณผู้หญิงเคยรู้สึกไม่สวยแล้วอยากสวยไหมครับ
เราทุกข์ใจตั้งแต่ไม่พอใจในความไม่สวย แล้วทุกข์ต่อเพราะอยากสวยใช่ไหม
แต่ถึงจะไม่สวยแล้วยอมรับได้ พอใจในหน้าตาที่มี ทุกข์ก็หล่นหายไปได้ทันที

หรืออย่างใครไปมอเตอร์โชว์ เห็นรถออกใหม่ สวยฝุดๆ แหม อยากได้จัง
ใจมีความอยากเมื่อไหร่ ใจทุกข์เมื่อนั้น มันเป็นกฎครับ เพราะใจเกิดการดิ้นรน

แต่ถ้ามีสติ เห็นรถสวย ใจชอบ ใจอยาก แล้วรู้ทันจิต แบบนี้ได้ประโยชน์ครับ
รู้ทันความชอบ ไม่ชอบหรือเฉยๆ อยาก ไม่อยากหรือเฉยๆไว้บ่อยๆ
เห็นจิตทำงานได้เอง ชอบได้เอง ไม่ชอบได้เอง เราไม่ต้องสั่ง ไม่ต้องบังคับ
เราจะค่อยๆเห็นว่า เขามาเอง ไปเอง ความชอบก็ไม่เที่ยง ไม่ชอบหรือเฉยๆ ก็ไม่เที่ยง
ความอยาก ไม่อยาก เฉยๆ ก็ไม่เที่ยงอีก

ก่อนเข้างานมอเตอร์โชว์เห็นในทีวีก็งั้นๆ ใจเฉยๆ พอมาเห็นของจริง โอ๊ย สวยจัง
ตากระทบรูป เหตุปัจจัยเปลี่ยน ความปรุงแต่งในจิตก็เปลี่ยนได้ เพราะมันไม่เที่ยง

ต่อให้มีเงินซื้อรถมาได้สมอยาก เราคิดว่าเราจะเป็นเจ้าของ เป็นนายของรถ
เอาเข้าจริง บางทีผมก็รู้สึกว่ารถเป็นนายเรา เพราะเราต้องคอยปรนนิบัติ
อาบน้ำขัดสีฉวีวรรณให้ คอยป้อนข้าวป้อนน้ำ คอยเป็นห่วงดูแลสารพัด
บางบ้านต้องหาที่ฝากหรือติดกล้องวงจรปิด กลัวโดนขโมย ไหนจะต้องจ่ายเงินค่างวด
ยิ่งใครที่รักรถมากเท่าไหร่ ยิ่งเป็นทาสของรถมากเท่านั้น

แล้วมันไม่ใช่แค่รถนะครับ แทบทุกอย่างในโลกนี้ แม้แต่ตัวของเราเอง
ยิ่งเรารัก เราหวงแหนมากเท่าไหร่ เราก็ยึดมั่นและทุกข์มากเพราะสิ่งนั้น

จากคนที่มีอิสระ เรากลายเป็นทาส ก็เพราะสิ่งที่เรารักและเรามี เราหวงแหน
ถ้าไม่รัก ไม่มี ไม่อยาก ก็ไม่ทุกข์

ผมสังเกตว่า พระที่ผมเคารพนับถือ ชีวิตท่านไม่เห็นต้องมีอะไรมาก
เสื้อผ้ามีชุดเดียว บาตรใบเดียว นอนไม้กระดานในกุฏิแคบๆ
แต่ดูท่านมีความสุขมากกว่าโยมอย่างเราๆทั้งหลาย

ได้คำตอบว่า ท่านไม่มีปัญหาเรื่องความมีหรือไม่มี เพราะท่านไม่ได้อยาก
ที่ไม่อยากเพราะใจท่านมีความพอ มีความอิ่ม มีความเต็ม ทั้งที่ไม่มีอะไรมาก

การมีมาก ไม่ได้แปลว่าสุขมาก มีน้อยก็ไม่ได้แปลว่าต้องทุกข์

หลวงปู่มั่นท่านมีบทประพันธ์ชื่อ ขันธวิมุตติสมังคี ความตอนหนึ่งว่า
“ไม่มีมีนี้เป็นธรรม ที่ลึกล้ำไตรภพจบประสงค์
ไม่มีสังขาร มีธรรมที่มั่นคง
นั้นแล องค์ธรรมเอก วิเวกจริง
ธรรมเป็นหนึ่งไม่แปรผัน เลิศภพสงบยิ่ง
เป็นอารมณ์ของใจไม่ไหวติง
ระงับนิ่งเงียบสงัด ชัดกับใจ”

เราทุกข์เพราะมีสังขารความปรุงแต่ง แต่ไม่มีปัญญา
เพราะไม่มีปัญญาจึงไม่เห็นว่า
ทุกข์มีอยู่ แต่ไม่จำเป็นต้องมีใครเป็นเจ้าของทุกข์

จิตที่ถึงธรรมแล้ว ไม่ได้สูญไม่ได้ว่างเปล่า มีอยู่นะ
แต่มีแบบไม่มีไม่เป็นอะไร พระอรหันต์ก็ยังไม่เป็น
เคยมีคนเขียนไปถามหลวงปู่หล้า เขมปตฺโต ว่าหลวงปู่เป็นพระอรหันต์หรือเปล่า
ท่านตอบว่า “การที่ลูกๆ ให้คะแนนหลวงปู่ว่าเป็นพระอรหันต์นั้น
มันเป็นเรื่องของลูกๆ ต่างหาก ไม่ใช่เรื่องของหลวงปู่เลย”

วันนี้ไม่ลงท้ายว่าสุขสันต์ แต่ลงท้ายว่า
กราบ กราบ กราบ หลวงปู่ครับ