ดังตฤณวิสัชชนา ฉบับเปิดกรุ - ฉบับที่ ๔๕๐
ดังตฤณวิสัชนา ฉบับเปิดกรุ ฉบับที่ ๔๔๙
กุมภาพันธ์ ๒๕๖๗
ทำอย่างไรจึงจะเกิดฌาน
ถาม – การทำฌาน เขาทำกันอย่างไรครับ
ตอบ - ฌาน ทำไม่ได้นะ ทำกันไม่ได้นะ
มันต้องเกิดขึ้นเองจากการสะสมกำลัง
กำลังมีทั้งสติ มีทั้งความเพียรต่อเนื่อง มีทั้งความอิ่มใจ
มีทั้งความสงบระงับ แล้วก็มีทั้งการวางเฉย
ไม่ไปอยากโน่นไม่ไปอยากนี่ ไม่อยากได้แม้กระทั่งฌาน
จิตเนี่ยถ้ามันมีความเบิกบาน แล้วก็มีกำลัง
กำลังความเบิกบานมากขึ้นๆ ในที่สุดมันเข้าสู่ภาวะวิเวก
ตัววิเวกเนี่ยสำคัญมากกว่าฌาน
ถ้าจิตตวิเวกยังไม่เกิดขึ้น คือจิตยังไม่มีความวิเวก
ยังไม่มีความโน้มน้อมไปในการสละคืน
เนี่ยตัวนี้ โอกาสเกิดฌานแทบเป็นศูนย์เลย
บางคนฟลุกๆ ได้
แต่ว่าความวิเวกมันจะเป็นสัญญาณบอกที่สำคัญมากๆ
ที่จะได้เป็นปกติเนี่ย จิตต้องวิเวกอยู่เกือบตลอดเวลา
ถึงแม้ระหว่างวันด้วยไม่ใช่เฉพาะนั่งสมาธิ
เพราะว่าตัวความวิเวกตัวความไม่ข้องเกี่ยวกับโลกหยาบๆ
หรือว่าสิ่งกระทบที่มันเร้ากิเลส
ตัวความวิเวกนี้มันจะเป็นตัวจุดชนวนสำคัญ
คือวิเวกจนกระทั่งมีกำลังของความวิเวก
มันถึงจะรวมเป็นหนึ่ง รวมจิตเป็นจิตอย่างใหญ่ขึ้นมาได้
ไม่อย่างนั้นจิตมันจะเป็นจิตเล็กคับแคบ
เพราะว่าอะไร เพราะว่าความฟุ้งซ่านความคิดโน่นคิดนี่
อยากได้โน่นอยากได้นี่ มันบีบจิตให้คับแคบ ยุ่งเหยิง
พอจิตยุ่งเหยิงมันจะคับแคบ มันไม่สามารถที่จะตั้งขยายใหญ่ได้
เพราะฉะนั้นทำฌาน ไม่ใช่ทำกันได้ มันต้องสะสม
ถ้าเอาแบบพุทธก็คือสะสมจากการเจริญสติไปทีละเล็กทีละน้อย
จากการเห็นทีละนิดทีละหน่อยว่านั่นก็ไม่น่าเอา นี่ก็ไม่น่าเอา
มันไม่เที่ยงไปทั้งนั้น มันมีอนิจจสัญญา
มันมีความรู้สึกสำคัญมั่นหมาย
ว่าอะไรๆ เดี๋ยวก็ต้องต่างไป ไม่เห็นจะน่าหวงไว้
นี่ตัวนี้แหละที่มันจะเป็นชนวนของความว่าง
แล้วชนวนของความว่างเนี่ย ความว่างที่เกิดขึ้นมันจะทำให้เกิดความวิเวก
ความวิเวกมันจะเป็นชนวนให้เกิดฌานนะครับ